- Μανίλα
- (Manila). Πόλη (1.581.082 κάτ. το 2000) και πρωτεύουσα των Φιλιππίνων και της Περιφέρειας Εθνικής Πρωτεύουσας (636 τ. χλμ., 9.906.048 κάτ.). Βρίσκεται στο νησί Λουζόν, στην ανατολική ακτή του κόλπου της Μανίλα, στο δέλτα του ποταμού Πάσιγκ. Είναι το διοικητικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο των Φιλιππίνων και το σημαντικότερο λιμάνι τους. Στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή είναι εγκατεστημένες φαρμακοβιομηχανίες, βιομηχανίες ειδών αλουμινίου, επεξεργασίας τροφίμων, παραγωγής υφασμάτων, καπνού, δερμάτινων ειδών, καθώς και τυπογραφεία και εκδοτικές επιχειρήσεις. Ως χρηματοπιστωτικό κέντρο, είναι έδρα πολλών τραπεζών, ασφαλιστικών και χρηματιστηριακών εταιρειών. Είναι συγκοινωνιακός κόμβος και διαθέτει διεθνές αεροδρόμιο και θαλάσσια συγκοινωνία. Στην Μ. έχουν την έδρα τους το γυναικείο πανεπιστήμιο των Φιλιππινών (1919), το πανεπιστήμιο της Μανίλα (1913), το πανεπιστήμιο της Άπω Ανατολής (1928), το πανεπιστήμιο Μανουέλ Κεζόν (1947) και ένα από τα αρχαιότερα πανεπιστήμια του κόσμου, του Αγίου Θωμά (1611). Ο ποταμός Πάσιγκ χωρίζει την πόλη σε δύο τμήματα, την παλαιά πόλη (Ιντραμούρος) στα Ν, η οποία περιβάλλεται από τείχος και διατηρεί κτίρια της αποικιακής εποχής, και τη νέα πόλη στα Β, όπου υπάρχουν σύγχρονα κτίρια αλλά και εκτεταμένες παραγκουπόλεις. Αξιοθέτα εκτός από αυτά της Ιντραμούρος, είναι το Πολιτιστικό Κέντρο, το θέατρο των Λαϊκών Τεχνών, η Εθνική βιβλιοθήκη, ένα γεωλογικό μουσείο κ.ά. Πολλές από τις ρυθμού μπαρόκ εκκλησίες της, μεταξύ των οποίων η εκκλησία του Αγίου Αυγουστίνου (16ος αι.) στην Ιντραμούρος, έχουν κηρυχθεί Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO (1993).
(Ιστ.) Η Μ. ιδρύθηκε το 1571 από τον Ισπανό κονκισταδόρ Λόπεθ ντε Λεγκάθπι ως εμπορικό κέντρο, στη θέση του μικρού λιμανιού το οποίο υπήρχε την εποχή της κατάκτησης των Φιλιππίνων από τον Μαγγελάνο (1521). Ο παλαιός οικισμός κατεδαφίστηκε και στη θέση του κτίστηκε μια οχυρωμένη πόλη (Intramuros = εντός των τειχών), η οποία αργότερα ενώθηκε με τους μικρούς οικιστικούς πυρήνες (τοπικές αγορές και εκκλησίες) που είχαν αναπτυχθεί έξω από τα τείχη. Η πόλη πολιορκήθηκε πολλές φορές από τους Ολλανδούς, τους οποίους απέκρουε με επιτυχία, αλλά τελικά κυριεύτηκε από τους Άγγλους (18ος αι.). Το 1898, μετά την οριστική ήττα των Ισπανών από τις αμερικανικές δυνάμεις, πέρασε στα χέρια των ΗΠΑ και παρέμεινε υπό στρατιωτικό έλεγχο έως το 1911, οπότε απέκτησε πολιτική κυβέρνηση. Το 1935 ιδρύθηκε η Κοινοπολιτεία των Φιλιππίνων με πρωτεύουσα τη Μ. Την περίοδο του Β’ Παγκόσμιου πολέμου η Μ., αν και κηρύχτηκε ουδέτερη πόλη, υπέστη ωστόσο καταστροφικούς βομβαρδισμούς, οι οποίοι ολοκλήρωσαν το έργο των συχνών σεισμών. Το 1942 κατακτήθηκε από τους Ιάπωνες, από τους οποίους την ανακατέκτησαν οι Αμερικανοί το 1945, ύστερα από σφοδρές μάχες. Ανοικοδομήθηκε με αμερικανική και ιαπωνική βοήθεια, και αποκαταστάθηκε ως πρωτεύουσα έως το 1928, οπότε πρωτεύουσα έγινε η Κεσόν, στα ΒΑ της. Το 1976, με προεδρικό διάταγμα, η Μ. ορίστηκε ξανά εθνική πρωτεύουσα.
Συνοικία της Μανίλα, στην όχθη του ποταμού Πάσιγκ, που διαιρεί την πρωτεύουσα των Φιλιππίνων σε δύο τμήματα.
Dictionary of Greek. 2013.